Doraźna pomoc psom w sytuacjach stresowych.

STRES

Stres kojarzy nam się z czymś nieprzyjemnym, obciążającym nasz organizm, co było częścią koncepcji Lazarusa. Jednak już w 1926 roku H. Selye zmienił sposób postrzegania stresu. Stres według niego to „nieswoista reakcja organizmu na wszelkie stawiane mu żądanie”, którą nazwał zespołem ogólnego przystosowania (GAS General Adaptation Syndrome) lub zespołem stresu biologicznego.

Najbardziej obciążający dla organizmu jest dystres chroniczny, ponieważ organizm nie ma możliwości pełnej regeneracji i powrotu do homeostazy.

W przypadku reakcji alarmowej, wywołanej przez stresor (bodziec wywołujący reakcję stresową), miejscem tworzenia odpowiedzi organizmu jest kora mózgowa, układ limbiczny i podwzgórze. W wyniku pracy tych ośrodków zostają zaktywowane trzy osie hormonalne:

1) podwzgórze – przysadka – kora nadnerczy,

2) podwzgórze– przysadka – rdzeń nadnerczy,

3) podwzgórze – przysadka– tarczyca.

Hormony uczestniczące w regulacji reakcji organizmu na stres:

• kortyzol,
• kortykosteron,
• somatotropina,
• prolaktyna,
• hormony tarczycy,
• adrenalina
• noradrenalina.

ROLA STRESU W ŻYCIU ZWIERZĄT

Stres wiąże się stricte ze strategią przetrwania. Dlatego w chwili wystąpienia dystresu zawsze pojawia się wmocja strachu, bowiem jest ona ściśle związana ze strategią przetrwania i ma kluczową funkcję – zapamiętania zagrożenia w celu uniknięcia go w przyszłości. Co ważne, emocja strachu stricte powiazana jest z lękiem. Lęk również ma tu kluczową rolę. Oparty jest na tym samym systemie emocjinalnym strachu (wg Pankseppa), jednakże lek w przeciwieństwie do strachu jest „bezprzedmiotowy”, czyli nie musi być poprzedzony bezpośrednio bodźcem zagrażającym życiu lub zdrowiu. Lęk ma silną tendencję do generelizacji i rozszerzania się reakcji na wszelkie sytuacje bodźcowe, które mogą świadczyć o potencjale zagrożenia.

Tak więc stres jest niezbędnym elementem przetrwania, pozwala zwierzęciu szybko zareagować stosownie do sytuacji. Model stresu u zwierząt zaproponowany przez Moberg i Mench wskazuje na trzy podstawowe elementy reakcji stresowej:

1. rozpoznanie stresora przez organizm,
2. obronę przed stresorem
3. konsekwencje działania czynnika stresującego.

Niezależnie od sposobu zakończenia reakcji organizmu na stres następuje: zmiana zachowania oraz aktywacja i odpowiedź ze strony układów nerwowego, endokrynnego i immunologicznego.

STRES U PSÓW

Stes słaby, krótkotrwały nie jest niebezpieczny dla zwierzęcia, jednakże stres ostry kótkotrwały i stres chroniczny może silnie wpłynąć na dobrostan zwierzęcia i zagrażać jego zdrowiu, a nawet życiu. Powinniśmy więc odpowiednio wcześniej zwierzę przyzwyczajać do konkretnych stresorów (przede wszystkim ważna jest wczesna socjalizacja). Jeśli jednak nie mamy już czasu i musimy działać natychmiastowo, warto wspomóc się odpowiednią suplementacja i farmakoterapią. Pamiętajmy, że zostawiając psa bez wsparcia w trudnych sytuacjach, narażamy go na bardzo silny dystres i psujemy naszą relację.

OBJAWY STRESU U PSÓW

Objawy możemy podzielić na kliniczne, behawioralne, hormonalne, biochemiczne, immunologiczne.

W niniejszym artykule skupimy się na objawach kliniczynch i behawioralnych.

Najbardziej charakterystyczne objawy kliniczne to:

• szybki i płytki oddech,
• ślinotok,
• wymioty,
• biegunki,
• zanieczyszczanie otoczenia – urynacja i/lub defekacja,
• przyspieszone tętno.

Psy wykorzystują kilka kanałów komunikacyjnych jednocześnie, w tym: chemiczne, wizualny, dźwiękowy, dotykowy. Wizualne (gestykulacja i mimika) i dźwiękowe (szczekanie, skomlenie, warczenie etc.) formy wyrazusą dla ludzi najbardziej klarowne i służą psom do komunikacji ze środowiskiem ożywionym (człowiekiem, innymi psami oraz pozostałymi stworzeniami), a także nieożywionym (np. odkurzacz, fajerwerki).

Podczas analizy zachowania psa warto zwrócić szczególną uwagę na:

• głowa (uszy, czoło, oczy, kufa): uszy najczęściej położone nisko, czoło zmarszczone, oczy szeroko otwarte z widocznymi białkami (tzw. wielorybie oko) lub przymrużone, odwracanie wzroku na bok, odwracanie głowy, oblizywanie się, unoszenie warg, pokazywanie zębów, najczęściej w tzw. szerokim „C” (otwarty pysk);
• ogon: podkulony między nogami lub z boku, sztywny, pies może nerwowo merdać ogonem co nie świadczy o jego zadowoleniu, a jest jedną ze strategii przetrwania (flirt) lub symptomem świadczącym o silnym pobudzeniu psa;
• owłosienie grzbietu: można często zaobserwować piloerekcję;
• pozycja i napięcie ciała: ciało psa skulone, łukowato wygięte, widoczne silne napięcie mięśniowe, głowa pochylona nisko, ciężar ciała przeniesiony na tylne łapy, łapy lekko lub mocno ugięte, możliwa pozycja na plecach, unoszenie łapy.

Więcej o objawach stresu- w kolejnym artykule.

DORAŹNA POMOC W SYTUACJACH STRESOWYCH U PSÓW

FOBIE DŹWIĘKOWE i INNE ZABURZENIA COCJALIZACYJNE

Na szczególną uwagę zasługuje lek SILEO. Jest to żel dla psów , stosowany w celu łagodzenia silnego niepokoju i strachu , wywoływanego przez hałas , wystrzały , oraz inne zaburzenia socjalizacyjne. Aplikacja jest wygodna i łatwa. Produkt należy podawać na błonę śluzową jamy ustnej psa pomiędzy policzkiem a dziąsłem. Dawka wynosi 125 mikrogramów/m2. Strzykawką doustną zawierającą Sileo można odmierzać produkt w ilości po 0,25 ml. Każda taka ilość oznaczona jest na tłoku strzykawki jako pojedyncza kropka. Tabela dawkowania określa ilość produktu jaką należy podać w zależności od masy ciała psa, wyrażoną w kropkach.

Pierwszą dawkę należy podać gdy pies wykazuje pierwsze objawy niepokoju lub gdy właściciel przewiduje wystąpienie typowego bodźca (np. odgłosów fajerwerków czy burzy) wywołującego niepokój lub lęk u danego psa. Typowymi objawami niepokoju i lęku są dyszenie, drżenie, pobudzenie (częste zmiany miejsca, bieganie, zniecierpliwienie), szukanie towarzystwa człowieka (stałe przebywanie w pobliżu człowieka, ukrywanie się za nim, zaczepianie łapą, podążanie za człowiekiem), ukrywanie się (pod meblami, w ciemnych pomieszczeniach), próby ucieczki, bezruch (zaprzestanie jakichkolwiek ruchów), odmowa przyjmowania pokarmu lub leków, zaburzenia w oddawaniu moczu i kału, ślinienie się, itd.

Jeżeli bodziec wywołujący lęk utrzymuje się, a pies zaczyna ponownie okazywać objawy niepokoju i lęku, produkt można podać ponownie po upływie 2 godzin od poprzedniej dawki. Ten produkt można podawać maksymalnie do 5 razy w czasie trwania takiego bodźca.

PROBLEMY SEPARACYJNE

Obecnie na rynku jest tylko jeden skuteczny lek przeciwlękowy dla psów o przetestowanym działaniu przeciwlekowym skorelowanym z problemamy separacyjnymi. Tessie 0,3 mg/ml roztwór doustny dla psów, jest bardzo skutecznym lekiem dającym natychmiastowy efekt.

Wskazania lecznicze dla poszczególnych docelowych gatunków zwierząt: krótkotrwałe łagodzenie niepokoju sytuacyjnego i lęku u psów wywołanych hałasem lub wyjazdem właściciela.

Tak więc kiedy mamy zarówno problemy z pozostawianiem pupila samego w domu, jak i nasze zwierzę cierpi na fobie dźwiękowe, lek Tessie będzie idealnym rozwiązaniem. Produkt ten jest przeznaczony do krótkotrwałego stosowania, ale może być bezpiecznie podawany przez okres do 9 kolejnych dni.

Produkt ten należy podawać doustnie, w dawce 0,1 ml/kg masy ciała (co odpowiada 30 μg/kg), w przypadkach wystąpienia niepokoju sytuacyjnego i lęku u psów wywołanych hałasem lub wyjazdem właściciela.

Jeżeli produkt jest przeznaczony do stosowania w sytuacjach, w których pies ma pozostać sam po podaniu, należy podać dawkę próbną. Po podaniu dawki próbnej pies powinien być obserwowany przez 2 godziny, aby upewnić się, że wybrana dawka produktu nie wywołuje działań niepożądanych, a leczony pies może być bezpiecznie pozostawiony sam.

Nie należy karmić psa na godzinę przed i godzinę po zabiegu, ponieważ może to opóźnić wchłanianie. Można podać mały przysmak, aby upewnić się, że pies połknie roztwór. Wodę można podawać bez ograniczeń.

Należy obserwować psa. Jeżeli bodziec wywołujący lęk nie ustępuje, a pies zaczyna znów wykazywać objawy niepokoju i lęku, można podać kolejną dawkę po upływie co najmniej 3 godzin od podania poprzedniej dawki. Produkt można podawać do 3 razy w ciągu 24 godzin.

Niepokój i lęk wywołany hałasem: Pierwszą dawkę należy podać na godzinę przed wystąpienie spodziewanego bodźca wywołującego niepokój, w momencie, gdy pies zaczyna przejawiać pierwsze objawy niepokoju lub gdy właściciel zauważy wystąpienie typowego bodźca wywołującego niepokój lub lęk u swojego psa.

Niepokój i lęk wywołany wyjazdem właściciela: Dawkę należy podać na godzinę przed wyjazdem właściciela.