ETAPY ROZWOJU PSIEGO UMYSŁU – NA JAKIE ETAPY WARTO BYĆ PRZYGOTOWANYM?

Pierwsze tygodnie i miesiące z życia psów są dla nowych opiekunów niezwykle emocjonujące. Praktycznie każdego dnia obserwujemy ich wzrost oraz zmiany zachodzące w wyglądzie i zachowaniu. Jednak warto pamiętać, że na przestrzeni swojego życia psy zmieniają się nie tylko pod względem fizycznym. Ich mózgi również przebywają dynamiczną, pełną zmian drogę rozwoju, do czasu osiągnięcia pełnej dojrzałości. Na jakie etapy w życiu naszych pupili powinniśmy zwrócić szczególną uwagę jako świeżo upieczeni przewodnicy? Poznaj etapy rozwoju swojego psa i dowiedz się, czego możesz się spodziewać na poszczególnych etapach kształtowania się psiego umysłu.

Z artykułu dowiesz się:

  • jak wyglądają fazy rozwoju umysłu Twojego pupila;
  • ile trwa socjalizacja Twojego psa i dlaczego jest tak ważna;
  • dlaczego Twój posłuszny dotąd pupil nagle „głuchnie”;
  • kiedy spodziewać się szczególnej lękliwości u psa.

Wiele problemów behawioralnych zwierząt towarzyszących wynika z niezrozumienia, a co za tym idzie nie zaspokojenia podstawowych potrzeb naszych pupili. Te mogą się różnić w zależności od etapu, na którym psiak aktualnie się znajduje. Najczęściej w literaturze wyodrębnia się następujące fazy rozwoju psiego umysłu. Zrozumienie procesów zachodzących na każdym z tych etapów pozwoli zbudować lepszą relację z pupilem oraz zapobiec powstawaniu problemów w przyszłości.

 

FAZA PRENATALNA

Psia ciąża trwa może trwać od 58 do 63 dni. Jest to początkowy etap i choć mogłoby się wydawać, że nie ma tu nic skomplikowanego, to realia są nieco inne. Nawet przed narodzeniem, w fazie prenatalnej, mogą wystąpić czynniki, które będą miały ogromny wpływ na mózgi naszych psiaków. Istotną rolę odgrywa tutaj między innymi odżywienie suki i eksponowanie jej na różne sytuacje stresowe w czasie ciąży. Przebieg ciąży będzie miał swoje odzwierciedlenie w temperamencie szczeniąt.

FAZA NEONATALNA

Jest to faza, w której hodowcy mają do czynienia z malutkimi kuleczkami, które nie słyszą, nie widzą, kierują się głównie węchem, a ich jedyną potrzebą jest ciepło i matczyne mleko. Są w stanie wyczuwać źródła ciepła oraz pokarmu, a także – w razie dyskomfortu – skomleć, by zwrócić na siebie uwagę matki. Ten okres trwa od narodzin, do czternastego dnia życia szczeniąt.

💡 Na tym etapie hodowca może pozytywnie wpłynąć na zdolność radzenia sobie ze stresem i stabilność emocjonalną psiaków na późniejszym etapie ich życia. Mowa tutaj o tzw. wczesnej stymulacji neurologicznej. Dowiedziono, że kontakt z człowiekiem oraz handling stanowią ważne wzbogacenie środowiskowe oraz źródło łagodnego stresu. Jest to dla psa budujące doświadczenie.

 

FAZA PRZEJŚCIOWA

Jest to okres pomiędzy 14 a 21 dniem życia szczeniąt. Psy należą do grupy gniazdowników, a więc gatunków, które w okresie po narodzinach nie są w stanie samodzielnie funkcjonować i wymagają ciągłej opieki rodziców. Faza przejściowa stanowi dla nich czas, w którym gwałtownie przyspiesza rozwój ich narządów odpowiadających za wzrok, słuch oraz dotyk.

💡 Dla odpowiedzialnych hodowców jest to czas, by powoli wprowadzać różne zabawki, kojce, a także odtwarzać nagrania dźwięków świata zewnętrznego. Wskazane jest również, by w okolicach 3 tygodnia życia rozpocząć podawanie szczeniakom pokarmów stałych.

FAZA SOCJALIZACJI

Podobnie jak w przypadku ludzi, psią socjalizację również możemy podzielić na dwa etapy: pierwotną oraz wtórną. W obu przypadkach pies uczy się zasad funkcjonowania w środowisku, w którym się znalazł – komunikacji i interakcji wewnątrzgatunkowych oraz międzygatunkowych. Jest to kluczowy okres wychowywania psa w kontekście jego późniejszego bezproblemowego i stabilnego funkcjonowania w ludzkim świecie.

Psia socjalizacja trwa od 3 do 8 tygodnia życia szczeniąt. To właśnie w tym czasie pies uczy się prawidłowych kontaktów z innymi szczeniętami, poznaje rozbudowany system psiej komunikacji, uczy się inhibicji ugryzień, a także funkcjonowania w grupie społecznej. Szczeniaki w tym okresie są bardzo ciekawskie i dopiero wykształcają w sobie emocję strachu.

Socjalizacja z człowiekiem zachodzi pomiędzy 8 a 12 tygodniem życia szczeniąt. Jest to okres, w którym szczenię jest zabierane z hodowli i nowi właściciele mają czas, by intensywnie popracować nad nauczeniem psa właściwego podejścia do interakcji z innymi gatunkami, w tym ludźmi.

💡 Planując wtórną socjalizację szczenięcia kluczowe dla nowych właścicieli jest realizowanie wyznaczonego planu. Pomysły, jak może wyglądać dobra socjalizacja można znaleźć, np. w Złotej 12 Margaret Hughes.

FAZA MŁODZIEŃCZA

            Faza młodzieńcza rozpoczyna się w 12 i trwa do 16 tygodnia życia psów. Szczególnie istotna w tym okresie kontynuacja oswajania psa z jego środowiskiem oraz wprowadzanie zasad dobrego wychowania. Ten okres może być trudny dla właścicieli, ponieważ pies czuje się coraz bardziej pewny siebie i może próbować prezentować zachowania, które niekoniecznie przypadną do gustu właścicielom.

💡  Co więcej jest to czas, w którym pies wymienia zęby mleczne na stałe. Warto zatem pamiętać, by zawsze pod ręką mieć jakiś atrakcyjny naturalny gryzak, by móc przekierować pupila z gryzienia naszego ulubionego fotela, np. na kość, uszy wieprzowe, czy chociażby marchewkę.

 

FAZA UCIECZEK

W tym okresie nawet najbardziej posłuszni pupile, potrafią „ogłuchnąć”. Bardzo ważne dla bezpieczeństwa psa oraz otoczenia jest takie zarządzanie środowiskiem, by maksymalnie ograniczyć możliwość ucieczki. Kiedy spodziewamy się, że nasz pies wchodzi w ten etap swojego rozwoju, zredukujmy ilość czasu spędzanego bez smyczy. Zamiast tego, skorzystajmy z 5 lub 10m linki treningowej. Dzięki temu pies będzie mógł swobodnie eksplorować teren, spełniając swoje potrzeby, a my będziemy mogli być spokojni, że psiak nie oddali się zbytnio bez naszej wiedzy.

 

FAZA DOJRZEWANIA

            Psy rozpoczynają okres dojrzewania w różnym wieku. U mniejszych ras ten proces rozpoczyna się szybciej niż u większych. Przyjmuje się, że ta faza może trwać od 6 do 14 miesiąca życia. Podobnie jak u ludzi, w psim organizmie okres dojrzewania wiąże się z niezwykle gwałtownymi zmianami hormonalnymi. Nasz pupil może reagować zupełnie inaczej na bodźce, które do tej pory były dla niego obojętne albo nawet przyjemne.

💡 W tym okresie mogą wystąpić zachowania lękowe, agresywne oraz seksualne. Należy w tym czasie wykazać się szczególną cierpliwością i zrozumieniem wobec naszego pupila.

 

FAZA WCHODZENIA W DOJRZAŁY WIEK

            W zależności od wielkości rasy, osiągnięcie pełnej dojrzałości następuje pomiędzy 1 a nawet 4 rokiem życia. Jest to czas, w którym zahamowany zostaje rozwój fizyczny psa, a zachowania prezentowane w danych kontekstach zostają ugruntowane. Psy są zdrowe, osiągnęły docelowy rozmiar oraz wagę, a ich charakter jest w pełni ukształtowany.

 

ETAPY SZCZEGÓLNEJ WRAŻLIWOŚCI NA LĘK

W życiu każdego psa wyróżnia się okresy, w których jest on szczególnie wrażliwy na lęk. Warto je zapamiętać, by móc jeszcze lepiej zaplanować oswajanie naszego przyjaciela z dowolnie wybranymi elementami środowiska.

 

Okres trwania Przyczyna
7-8 tydzień przewaga unikania nad zbliżaniem się
4-5 miesiąc nierównowaga układów pobudzenia i hamowania
9-10 miesiąc wczesna faza dojrzewania
13-14 miesiąc burza hormonów

 

ZROZUMIENIE KLUCZEM DO SUKCESU

Mimo przynależności rasowej i wynikających z nich predyspozycji, każdy pies jest odrębnym i indywidualnym osobnikiem. Mimo że w różnym czasie, to wszystkie przechodzą przez te same procesy rozwoju psychofizycznego. Planując zakup lub adopcję psiaka, pamiętajmy o tych fazach oraz wynikających z nich ograniczeniach. Dzięki temu zwiększymy swoje szanse na budowanie relacji opartej na zaufaniu i zrozumieniu naszego pupila.

 

Autor: Marcin Bożyczko

 

Horoszewicz i in., Rozwój psychofizyczny psów oraz charakterystyka wybranych zaburzeń behawioralnych [w.] Wiadomości Zootechniczne, R. LV (2017, 4: 148-153.

Luescher, Urs A. „Canine behavioral development.” Peterson ME, Kutzler MA. Small Animal Pediatrics–The first 12 (2011): 97-103.

Fox, M. W. „Overview and critique of stages and periods in canine development.” Developmental Psychobiology: The Journal of the International Society for Developmental Psychobiology 4.1 (1971): 37-54.

Zapisz się do naszego newslettera Bądź na bieżąco z aktualnościami Ethoplanet
Zapisywanie

Dziękujemy za zapis!